Veldtraject passend onderwijs

Inleiding

Sinds 2014 wordt er gewerkt volgens de wet passend onderwijs. De werking van passend onderwijs is de afgelopen jaren gevolgd. Nu is het tijd om lessen te trekken voor de toekomst. Het onderzoeksconsortium onder regie van NRO heeft daarvoor de beleidsevaluatie opgeleverd. Daarnaast heeft het ministerie van OCW het "Veldtraject passend onderwijs" georganiseerd om “visueel te evalueren”. Ontwerp/adviesbureau Visuele Verbinders en adviesbureau Hutspot hebben het veldtraject vormgegeven. Op deze website lees je over het traject en vind je de visuele opbrengsten. De opbrengsten geven kleur aan de beleidsreactie op de evaluatie, die het ministerie snel na de zomer naar de Tweede Kamer zal sturen.

Opbrengsten veldtraject samengevat

In het veldtraject zijn mensen betrokken die dagelijks met passend onderwijs te maken hebben. Zij gaven antwoord op: waar staan we nu met passend onderwijs? En wat zijn de ideeën en wensen voor waar het in de toekomst naartoe moet? Dit gaf veel waardevolle inzichten, die we telkens visueel verwerkt hebben. Bekijk hier de animatie voor een samenvatting van de opbrengsten uit de gesprekken:

Hoe zag het veldtraject eruit?

In december 2019 en maart 2020 zijn vier grote bijeenkomsten met deelnemers georganiseerd. De deelnemers hebben allen dagelijks met passend onderwijs te maken. We spraken ouders, leerlingen en professionals (van o.a. scholen, samenwerkingsverbanden, gemeenten en jeugdzorg) die dagelijks passend onderwijs mogelijk maken. Tijdens deze bijeenkomsten waren er diverse gesprekstafels waar de input van deelnemers visueel vastgelegd werd in tekeningen. Na de bijeenkomsten zijn alle losse tekeningen van de gesprekstafels bij elkaar gebracht tot grote praatplaten.

Wat behelst Passend Onderwijs?

Passend onderwijs is een complex onderwerp. In de praatplaat is te zien voor wie passend onderwijs bedoeld is. De doelgroep is divers, het moet plaatsvinden binnen de kaders van het huidige onderwijsstelsel en het raakt direct aan (jeugd)zorg en de taken van gemeenten. Bovendien is de wereld in de afgelopen 5 jaar veranderd en hebben direct betrokkenen, de media en de politiek een eigen invulling gegeven aan waar passend onderwijs over gaat. Om tijdens het veldtraject een open gesprek te kunnen voeren is een gezamenlijk vertrekpunt gecreëerd. Zo konden we, zonder dat we het met elkaar eens hoeven te zijn, dezelfde taal gebruiken. Dat vertrekpunt is gevat in onderstaande praatplaat.

In de plaat is te zien voor wie passend onderwijs bedoeld is, wat er in 2014 beoogd was met passend onderwijs, welke instrumenten daarvoor in het leven zijn geroepen, welke zaken de werking beïnvloeden en hoe passend onderwijs past in het brede maatschappelijke debat over ‘waar het heen moet met het onderwijs'. In het veldtraject hebben we steeds deze praatplaat gebruikt om het gesprek te voeren en te duiden waar we het over hebben.

Waar staan we nu?

Tijdens de eerste twee bijeenkomsten in december 2019 was de centrale vraag: waar staat passend onderwijs nu? De deelnemers konden zelf onderwerpen aandragen en de agenda bepalen. Alle besproken thema’s en ervaringen zijn in tekeningen gevat. Onderstaande praatplaat is een samenvatting van alle tekeningen die tijdens de bijeenkomsten zijn gemaakt.

Overzicht van ervaringen in het veld

De praatplaat laat zien hoe het staat met passend onderwijs in de praktijk. We hebben veel positieve geluiden en ervaringen gehoord waarop verder gebouwd kan worden. Ook hebben we een grote diversiteit gezien in hoe passend onderwijs in de praktijk wordt gebracht, onder meer tussen scholen en samenwerkingsverbanden. We hebben voorbeelden gehoord van oplossingen met tevreden leerlingen en ouders. We zien ook worstelingen, zoals bij het zoeken naar ondersteuning in complexe situaties. Daarnaast is een kloof tussen zorg en onderwijs te zien die de uitvoering van passend onderwijs bemoeilijkt. Tot slot is er de vraag aan de horizon: welke betekenis geven we aan inclusief onderwijs?

Waar willen we naartoe?

In maart 2020 was in twee bijeenkomsten de centrale vraag: waar vind jij dat het naartoe moet met passend onderwijs? De deelnemers bespraken deze vraag rond de thema’s: ondersteuning in de klas en in de school, de positie van de leerling en de positie van de ouders, de rol van de schoolleider en schoolbestuurder, de rol van het samenwerkingsverband en de verbinding tussen onderwijs en zorg. De opbrengst van de gesprekken is gevat in tekeningen. Onderstaande praatplaat is een samenvatting van alle tekeningen die tijdens de bijeenkomsten zijn gemaakt.

Overzicht van ideeën van het veld voor de toekomst

Deelnemers hebben als hoofddoel voor de toekomst benoemd om het welzijn en de ontwikkeling van leerlingen met een ondersteuningsbehoefte centraal te zetten. Alle ideeën voor de toekomst dragen daar direct of indirect aan bij. Er is niet één idee en ook niet één partij die de sleutel in handen heeft voor perfect passend onderwijs. De huidige praktijk moet verbeteren. Niet radicaal anders, maar op alle fronten beter.

De praatplaat laat zien dat deelnemers veel ideeën hebben. Samen moeten die voor goed passend onderwijs zorgen. Op alle niveaus is daarvoor kennis, kunde, bereidwilligheid bij individuen en partijen nodig. Maar ook vereenvoudiging van geldstromen en goede inzet van budgetten. Daarnaast is er meer helderheid nodig over wat de kaders van het passend onderwijs zijn, zoals wat de zorgplicht inhoudt, en moet goed toegezien worden op de naleving daarvan. De algehele kwaliteit moet daarbij een boost krijgen. Tegelijkertijd moet er voldoende lucht en ruimte zijn waarbinnen mensen en partijen lef tonen, aan de slag gaan met creatieve oplossingen en ook af en toe de grenzen durven op te zoeken.

Samenwerking met Visuele Verbinders en Hutspot

Deze website is en content is gemaakt door Visuele Verbinders in samenwerking met Hutspot.

Meer info? Kijk dan op https://visueleverbinders.nl/.